“De ongelijkheid in Nederland en de rest van Europa neemt toe”, zei Europarlementariër Agnes Jongerius. Zij opende de conferentie die door bijna 250 beleidsmakers, sociale ondernemers en andere betrokkenen werd bijgewoond. “Werk is nog lang niet voor iedereen vanzelfsprekend. Daardoor blijft een groot potentieel liggen: omdat er onvoldoende wordt geïnvesteerd in mensen.”

geen gunst

“We zijn verder dan zes jaar geleden”, zei Jacobine Geel, voorzitter van het College voor de Rechten van de Mens. Dit college is toezichthouder bij het VN-verdrag Handicap, dat in 2016 door Nederland werd geratificeerd. Dit verdrag bepaalt dat mensen met een beperking recht hebben om te werken. De overheid is verplicht hieraan mee te werken. Geel: “Het is geen gunst meer om mee te mogen doen. Een grote vooruitgang.”

Sinds de ratificatie van het verdrag kan iedereen die zich gediscrimineerd voelt bij zijn recht op werk, naar het College stappen om zijn zaak aanhangig te maken. Andere onderwerpen, zoals de vraag of overheidswetten en -beleid voldoen aan het recht op werk zijn ‘geleidelijk afdwingbaar’. Geel: “Dat hangt af van de druk die betrokken partijen als belangenorganisaties en sociale ondernemingen kunnen uitoefenen.”

naar de rechter?

Kunnen zij binnenkort naar de rechter om een collectieve klacht in te dienen tegen de overheid, omdat die het recht op werk onvoldoende realiseert?

“Dat is het proberen waard”, zei hoogleraar gezondheidsrecht Brigit Toebes. “De overheid is de eindverantwoordelijke om het recht op werk te realiseren. Het zal niet gemakkelijk zijn, want rechters willen niet op de stoel van de wetgever zitten.” Zo’n klacht maakt volgens haar kans van slagen als je kunt aantonen dat Nederland slechter presteert dan andere landen.

Volgens Illya Soffer, directeur van Ieder(in), netwerk voor mensen met een beperking, is er alle reden voor een collectieve klacht. “Uit onze recente schaduwrapportage over naleving van het verdrag, blijkt dat de kans op uitsluiting van werk sinds 2016 is toegenomen. De bestaansonzekerheid van mensen met een beperking is nog veel schrijnender dan we vooraf hadden ingeschat.”

ingewikkelde regels

Arend Pietersen, directeur van Cedris, de landelijke vereniging voor een inclusieve arbeidsmarkt, noemde de decentralisatie en versnippering wet- en regelgeving als het grote obstakel. “Sociale ondernemingen zouden veel meer mensen aan het werk kunnen helpen, als de regels niet zo ingewikkeld waren.”

Terwijl het juist sociale ondernemingen zijn, die het verschil kunnen maken, stelde Ann Branch. Ze is hoofd van de Europese Commissie voor sociale economie en sociaal ondernemerschap. “De sociale economie in Europa biedt nu al werk aan ruim 6 % procent van de beroepsbevolking. In sommige landen is het aandeel in het bruto nationaal product nog geen 1 procent, maar in andere al bijna 10 procent. Versterking van sociaal ondernemerschap is cruciaal om mensen met een beperking aan werk te helpen.” Ze vertelde over een ambitieus actieplan dat de EU dit jaar lanceert om sociale ondernemingen te stimuleren.

de waarde van werk

“Laten we ook erkennen dat het verzilveren van het recht op werk geld kost”, stelde econoom Frank Kalshoven. “Het is geen klein bier.” Dat geld moeten belastingbetalers ophoesten. “Dat lukt alleen als we werk op een andere manier gaan waarderen. Dus niet alleen kijken naar economische voordelen maar ook naar zaken als gezondheidsbaten, zingeving en sociale verbondenheid.”

Maak er werk van!

Aan het slot van het ochtendprogramma presenteerden Corine van de Burgt en Esmeralda van der Naaten van De Omslag een manifest dat de overheid oproept om het recht op werk voor iedereen te realiseren. Van de Burgt: “Sociale ondernemers laten al jaren zien dat het kan. Het toegankelijk maken van werk voor iedereen moet de norm worden in plaats van een niche. Overheid, ga staan voor de sociale en solidaire economie. Neem je verantwoordelijkheid, maak er werk van!”

manifest

Maak er werk van!
Overheid, ga staan voor de sociale en solidaire economie, werk samen en neem verantwoordelijkheid om het recht op werk van VN-verdrag Handicap waar te maken.
Teken mee!

Het hoofdprogramma is inmiddels terug te kijken via YouTube: