Slotsessie De Groene Golf

Meedoen werkt

Nel Winkel vertelt over haar eerste ervaring met actieonderzoek tegen de achtergrond van de krakerswereld te Groningen. Nu als Programmamanager Meedoen Werkt heeft ze kennis gemaakt met De Groene Golf.
Mensen op wie de arbeidsmarkt een afstand heeft, kregen door het programma de aandacht en men vond een andere benadering. Meedoen Werkt is er ter ondersteuning van een andere manier van werken. Mensen vanuit vertrouwen benaderen werkt beter, zo blijkt ook uit onderzoek.

Het actieonderzoek bevestigt dat er obstakels zijn, maar ook dat die soms voortkomen uit een collectief geheugen voor een besluit, dat soms niet of anders genomen is. Terwijl iedereen aanneemt dat iets niet kan of mag. De initiatieven binnen en buiten WPI willen hierin verandering aanbrengen. Het resultaat van De Groene Golf past in de ontwikkeling en het proces waar we met zijn allen in zitten. Het is ondersteunend aan het handelen van de professionals, die toegerust moeten worden met tools en samenwerkingsmogelijkheden. Op deze manier zorgen we ervoor dat er ‘omgedacht’ kan worden door degenen die bij de bureaucratie betrokken zijn, maar zich daardoor niet willen laten beperken.

het belang van actie-onderzoek

Maaike Miedema, civic consultant, actie-onderzoeker en adviseur vindt het bemoedigend dat dit proces benoemd werd. Als veranderkundige weet je dat het soms 50 jaar neemt om te veranderen. De Omslag heeft haar gevraagd om in- en overzicht te geven in de betekenis van actie-onderzoek.

Ze beschrijft actie onderzoek als een tool om tot sociale innovatie te komen. Kennis zit tussen de neuzen; daarmee bedoelt Miedema tussen mensen, in de interactie. Actie-onderzoek past in deze tijd: terwijl je in de praktijk staat, sta je in het veranderproces. Je bent als team aan het leren. Miedema beschrijft met voorbeelden uit het hele land hoe actie-onderzoek verandering op verschillende niveaus aanjaagt. Door steeds dieper in de materie te duiden ontstaat er meer kennis en handelingsmogelijkheden. Op alle niveaus krijg je opbrengsten, je taal gaat veranderen, waardoor je steeds beter kan aansluiten. Je kunt dan over de codes van ‘je eigen vakje’ heen werken en elkaar gemakkelijker vinden. Dat zie je ook gebeuren in het actie-onderzoek De Groene Golf.

Hier vindt u de uitgebreide presentatie

uit de praktijk

Corine van de Burgt presenteert vervolgens nog een keer kort het experiment: De Groene Golf onderzocht belemmeringen en obstakels op het gebied van participatie van mensen met een beperking. Denkraam voor het benaderen van obstakels was die van de ’trechter van de ombudsman’: fouten gemaakt door mensen, organisatie weeffouten, cultuur (doen we al, doen we nou eenmaal zo) en de tijdgeest. Een van de aannames was dat obstakels mogelijk in de regels zitten. Het zat hem echter niet in de regels, maar in de processen. De oplossing bevond zich veelal in de handelingsruimte van professionals.

Corine interviewt de teamleden van De Groene Golf over de praktijk, proces, opbrengsten, conclusies en het delen van kennis; met Lieke Thesingh (projectleider), Lara Deckers (superregisseur), Douwe van den Berg (procesbegeleider) en Esmeralda van der Naaten (projectleider versterking participatie).

Lieke Thesingh: er moet iets gebeuren
Lieke Thesingh staat achter de ‘actie’ in het actie-onderzoek. Prachtig geluid maken is een ding, maar er moet ook iets gebeuren, vindt zij. Als wethouder stelde zij in het verleden al voor om op te houden met beleid maken, en gewoon te doen. Daarvoor is het belangrijk om goed kijken wat er in de praktijk gebeurt. Dit bij elkaar brengen door actie-onderzoek te doen maakt goed zichtbaar wat er goed- en wat er mis gaat, in de procedures en organisatiecultuur.

superregisseur: op zoek naar de feiten
Superregisseur Lara Deckers heeft een belangrijke rol gespeeld in het boven tafel krijgen van alle feiten in- en rond de casuïstiek. Haar eerste stap was uitzoeken hoe zit het precies, om een volledig beeld te krijgen.

Resultaat is 73 casussen, waarvan er 49 meegingen in het onderzoek. 80% van de casussen werd aangedragen vanuit maatschappelijke organisaties, daar waar men actief bezig is met maatwerk. 107 professionals waren betrokken, met daarom heen nog veel meer mensen die gaan over beleid en regelgeving.

Uit het werken met de praktijk blijkt dat het hard werken is; de praktijk is stroperig, traag en er zijn veel verschillende interpretaties. Hoe kijkt iemand naar een probleem en wat zijn zijn of haar aannames over wat kan, mag? En staat dat ook echt in het beleid? In het vinden van oplossingen benoemt Lara de factor tijd. Tijd hebben of krijgen is belangrijke succesfactor.

delen in de onderzoeksopbrengsten
Onderzoeker Tjerk Kamann vertelt over zijn werk. Hij heeft onderzocht of de categorie van gevonden obstakels valide zijn. Dit heeft geleid tot een uitgebreid overzicht van zowel individuele casusbeschrijvingen, als een longlist van samenhangende obstakels. Beide documenten zullen worden verwerkt tot een publicatie voor de stad.

De Omslag werkt aan het verduurzamen van de opbrengst:

rapportage op obstakels en casussen
een methodiek beschrijving ten behoeve van het versterken van professionals
het aanbieden van meer werksessies
ontsluiten van alle informatie die we hebben opgedaan in een Participatiegids voor professionals.

Het ontwikkelen van een participatiegids voor professionals doet De Omslag in het kader van het project Versterken Participatie. In samenwerking met de professionals ontwikkelt De Omslag een online ‘participatiegids’ met diverse manieren om de handelingsruimte van professionals te versterken: met inspirerende praktijkvoorbeelden, tools voor reflectie op de eigen rol en handelingsmogelijkheden en verwijzing naar belangrijke informatie en contacten in de stad. Het is een goede manier om professionals te laten delen in de bevindingen uit De Groene Golf.

ervaar het zelf

In een verkorte werksessie door Douwe van den Berg ervaren de deelnemers de methodiek van een lerende praktijk. Hij vertelt wat de belangrijkste gevonden elementen zijn om met elkaar te leren op de werkvloer.

reflectie helpt
perspectief wissel, met verschillende mensen, helpt als je vastloopt
toepasbare kennis delen, dingen die je straks kunt gebruiken
procesbegeleider is nodig, het gaat niet vanzelf.

De aanwezigen worden uitgenodigd om beschouwend te zijn. Het is belangrijk om niet meteen te willen oplossen. Een procesbegeleider zoals Douwe (niet uit de zorg, als ‘friendly outsider’) houdt de energieboog in de gaten. Met een voorbeeldcasus en door vragen te stellen worden deelnemers begeleid in beschouwing. Aan de hand van een simpel model wordt met elkaar nagedacht over de eigen casuïstiek. Verslaglegging door middel van een sneltekenaar Olivier Rijcken (iktekenvoorverandering.nu) was van grote waarde. Niet alleen bracht het visualiseren veel helderheid en plezier, evaluatie aan de hand van de tekeningen was heel nuttig en plezierig.

Na de korte oefening in kleinere groepen zijn er positieve reacties. Er zit energie in het denken en praten over hoe wel moet. Door het leren centraal te stellen, in een kleine groep, zorg je ervoor dat de klant of situatie niet van iemand is, maar van allemaal. De ontmoeting tussen de verschillende functies is de succesfactor; samen met het in gesprek gaan, waardoor zaken worden opgelost. Het zou mooi zijn om dat voort te zetten.

opbrengsten en conclusies

Tot slot wordt nog om een korte reflectie op de sessie en opbrengsten gevraagd aan Maaike Miedema en Nel Winkel.
Maaike vindt dat het actie onderzoek een mooie opbrengst kent. Door het blijvend direct in de groep brengen, gaat het sneller en geeft energie. Dit is de richting waar we in gaan werken in de toekomst.

Nel Winkel ziet het resultaat als weer een bouwsteen in de paradigmashift. Daarmee heeft De Groene Golf bijgedragen aan het programma Meedoen Werkt als geheel. Ze reflecteert op hoe we dat in de komende coalitie periode verder kunnen brengen.

Professionals staan centraal, maar het gaat niet vanzelf. Belangrijk is om met elkaar in gesprek te zijn en blijven. De Omslag kan dat organiseren voor gemeente en maatschappelijke organisaties; hoe gaan we om met dit soort opbrengsten? Wordt vervolgd.