verslag Webinar Armoede Interventies en buurtteams
Karin Hanekroot (Vrijwilligersacademie Amsterdam) en Corine van de Burgt (De Omslag) openen deze bijeenkomst. Zij spraken Roeland van Geuns eerder (Lector Armoede Interventies van de Hogeschool van Amsterdam) over interventies en buurtteams in Amsterdam. Na de COVID-periode was er des te meer reden om weer te kijken naar de huidige situatie op dit gebied.

Een belangrijke vraag is volgens Karin: ‘Hoe is het nu met de financiële zorgen in de wijk?’
Om deze vraag en ‘hoe nu verder?’ te beantwoorden en te bekijken vanuit meerdere perspectieven zijn verschillende sprekers uitgenodigd. Naast meneer van Geuns spreekt Don Ceder van de Christen Unie, hij is actief in de Amsterdamse politiek en werkzaam als advocaat. Rob van Eupen werkt voor de Gemeente Amsterdam en is manager en aanjager van de verbondsteams in Amsterdam. Ireen van der Lande werkt in zo’n verbondsteam als ervaringsdeskundige.

financiële zorgen in de wijk
Het is geen nieuws meer; we hebben met een financiële crisis te maken veroorzaakt door de lock-down van de corona-crisis. De impact hiervan en golf van financiële problemen in huishoudens wordt in september pas echt duidelijk, zo stelt Roeland van Geuns. We zien nu nog geen stijging van de aanvragen voor schuldhulpverlening. Mensen die hun inkomsten (tijdelijk) zijn verloren kunnen nu nog uitstel van betalingen krijgen of hebben nog een buffer. In de eerste weken van de lock-down hebben 40.000 zelfstandigen in Amsterdam een aanvraag voor overheidssteun ingediend en zijn er 2 tot 3 x zoveel bijstandsaanvragen gedaan als vorig jaar.

Dit betekent dat er voor de gemeente een aantal grote uitdagingen liggen. De eerste is: hoe zorgen wij ervoor dat de hoeveelheid aanvragen van bijstandsuitkeringen zo snel mogelijk wordt toegekend. De tweede is; nog sneller alle vroegmeldingen van financiële problemen te behandelen.

deskundigheid
Bij de opzet van de buurtteams staan de Maatschappelijk Dienstverleners (madi’s) nu in de lead. Dat is een zegen volgens meneer van Geuns. De deskundigheid over financiële ondersteuning zit vooral bij hen en de doelgerichte vrijwilligersorganisaties op dat terrein. Helaas hebben de madi’s en buurtteams niet de mensen en middelen om die grote stroom op te vangen. We weten niet hoeveel mensen zo snel mogelijk hulp vragen. Uit het verleden weten we dat mensen te lang daarmee wachten.

erop af
Roeland van Geuns doet de volgende oproep aan de buurtteams: ga hier zo outreachend mogelijk mee om. Er zijn mensen die nog nooit hebben nagedacht of zij in aanmerking komen voor zorgtoeslag. Vroegsignalering is in Amsterdam uitgevonden, denk aan de Eropaf-methode. De madi’s voeren dit zoveel mogelijk uit. Eigenlijk moeten we nu al een noodtaskforce opleiden zodat straks die grote stroom opgevangen kan worden. Vrijwilligers kunnen hierin een belangrijke rol vervullen om aan voldoende menskracht te komen. Deze vrijwilligers moeten voor deze uitdagende taak goed opgeleid zijn en er moet in hen geïnvesteerd worden. Je moet hier plannen voor klaar hebben liggen. Als die betalingsachterstanden in het najaar gaan exploderen dan moet je klaar staan.
Investeren in vroegsignalering

meer nodig
Don Ceder vraagt zich af of we niet moeten nadenken veel meer van het budget in vroegsignalering te steken. ‘’Een rigoureuzer wijziging van schuldhulpverlening in zijn algemeenheid. Juist in de corona-crisis verwacht ik dat er meer mensen in de schulden raken. Het verschuiven van middelen naar vroegsignalering alleen lost het probleem niet op voor de mensen die nu al in de schulden zitten, zo reageert Roeland. We moeten zeker extra investeren in de interventies aan de voorkant om problemen vroeg te signaleren. Meneer Ceder geeft aan dat het altijd beter kan maar geeft ook complimenten aan de Amsterdamse aanpak.

buurtteams
Dan vertelt Rob van Eupen zijn ervaring met de buurtteams die hij aanjaagt. ‘Volgens mij moeten de buurtteams doen wat nodig is, dat staat buiten kijf. Dit is een heel nieuw vraagstuk voor de teams. Het is een zegen inderdaad dat de madi’s deze werkwijze gaan uitvoeren. Deze integrale teams bestaan uit ambulante hulpverleners, maatschappelijk dienstverleners en mensen uit de schuldhulpverlening. Het is de bedoeling om per stadsdeel zo’n team in werking te stellen. Die korte lijnen in zo’n team hebben een enorme meerwaarde in slagkracht en snel handelen.

Outreachend werken is belangrijk om eerder bij de problemen zijn. We vinden het heel belangrijk om makkelijk benaderbaar te zijn voor bewoners. Schaamte weerhoudt sommige mensen om om hulp te vragen. Je kunt mensen helpen door hen anders te benaderen. Bijvoorbeeld via de voetbalclub van de kinderen of de moskee. Alle plekken waar mensen komen om een andere reden dan: ‘Ik heb te weinig geld’ zijn plekken waar je mensen kan bereiken voor deze problematiek, zonder hen het gevoel te geven dat je ze labelt als: jij bent arm. Aansluiten bij de leefwereld van de mensen zoals ervaringsdeskundigen dat ook zo goed doen.

ervaringsdeskundigen
Tot slot spreekt Ireen van der Lande over haar rol als ervaringsdeskundige in één van de buurtteams. We zijn nu nog vooral bezig met het opzetten van de buurtteams. Het omgaan met de stroom aan buurtbewoners die hulp nodig hebben bij financiële problemen staat hoog op de lijst in deze fase.

Er wordt tot slot gesproken over een grondhouding in het werken met mensen met problemen. Als je het niet hebt meegemaakt moet je niet net doen alsof. Je kunt wel je grondhouding aanpassen zodat je altijd die oprecht in de mens geïnteresseerde professional bent.

Samenvattend doen alle deskundigen een oproep om de toename aan financiële problemen aan te pakken door middel van outreachend werken, met buurtteams met vrijwilligers, ervaringsdeskundigen en hulpverleners die goed worden opgeleid en waarin wordt geïnvesteerd. Samen vroeg eropaf luidt het motto.

masterclass gemist?
Mocht je de masterclass hebben gemist; geen probleem. Hier kun je de video opname van de masterclass terugkijken;